Hersenschimmen is geschreven door J.Bernlef. Hij is geboren op 14
januari 1937. Hij was een Nederlandse dichter, schrijver en vertaler.
Titelverklaring:
Hersenschimmen verwijst naar de schimmen uit het verleden die in Maartens hoofd terugkeren, vooral zijn vader en moeder, terwijl hij steeds verder ‘wegzakt’ maar ook naar alles wat om Maarten heen gebeurt. Omdat hij dementeert denkt hij niet meer helder, waardoor allerlei gebeurtenissen enkel schimmen zijn.
Bron: http://www.scholieren.com/boek/38/hersenschimmen/zekerwetengoed
Biografie:
Bernlef bezocht de hbs in Haarlem en studeerde
daarna enige tijd politieke en sociale wetenschappen. Hij debuteerde in
1959 onder het pseudoniem J. Bernlef als dichter met Kokkels,
en in hetzelfde jaar als prozaïst met Stenen spoelen. Voor Kokkels ontving
hij in november 1959 de Reina Prinsen Geerligsprijs. In 1984 werd hij bij
het grote publiek bekend met zijn roman Hersenschimmen, waarin hij
het dementering proces uitvoerig beschrijft vanuit het oogpunt van
een dementerende man. De roman werd in 1988 verfilmd door Heddy
Honigmann en werd in 2006 in bewerking als toneelstuk uitgevoerd door
het Ro Theater onder regie van Guy Cassiers. In 2007 werd de
novelle Vallende Ster door het O.T. Theater als toneelstuk
uitgevoerd. Acteur René van 't Hof vertolkte de figuur
van variété-artiest Wim Witteman. Hiervoor ontving hij de VSCD-Mimeprijs).
Bernlef was getrouwd met Eva Hoornik (dochter van de dichter Ed. Hoornik).
Ze hadden twee kinderen.[2]
Bernlef heeft ook gepubliceerd onder de pseudoniemen Ronnie Appelman, J.
Grauw, Cas den Haan, S. den Haan en Cas de Vries. Het pseudoniem Bernlef is
ontleend aan de blinde Friese dichter Bernlef uit
de 8e eeuw.
Als vertaler heeft Bernlef in het Nederlandse taalgebied tal van
Amerikaanse en Zweedse dichters geïntroduceerd, onder wieMarianne
Moore, Elizabeth Bishop en Tomas Tranströmer. Van de Zweed, die
door velen als een van de grootste hedendaagse dichters wordt beschouwd, heeft
hij zelfs het hele werk integraal vertaald onder de titel De
herinneringen zien mij. In 1973 verscheen zijn vertaling van Het
record van Per Olov Enquist, in 2006 werd deze oorspronkelijke
vertaling herzien door Cora Polet.
Bernlef was de schrijver van
het Boekenweekgeschenk in 2008, met het boek De pianoman.
In 2009 schreef Bernlef in opdracht van O.T. Theater/Opera O.T. de tekst voor
de operasolo Ophelia.
Hij overleed na een kort ziekbed.
Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/J._Bernlef
Samenvatting:
Het verhaal gaat over Maarten Klein. Hij is al een oude man. Vroeger
werkte hij bij een bedrijf dat IMCO heet en zich bezig houdt met visvangst. Hij
is getrouwd met Vera, bijna 50 jaar, en samen met haar heeft hij 2 kinderen :
Fred en Kitty. Deze zijn echter terugverhuisd naar Nederland terwijl hij en
Vera in de Verenigde Staten zijn blijven wonen. Ze hebben een hond,
Robert.
Maarten merkt dat hij de laatste tijd wat vergeetachtiger wordt. Hij
weet niet meer hoe laat het is, en welke dag het is en af en toe vergeet hij om
dingen te doen die hem gevraagd zijn. Dit beangstigd hem een beetje, maar
eigenlijk geeft hij de winter de schuld. Het liefst gaat hij met Robert
wandelen, om zijn gedachten van zich af te zetten.
Toch blijft hij piekeren
over zijn vergeetachtigheid. Hij merkt op dat hij steeds vaker in zichzelf
praat en dat hij in gespreken met anderen woorden gebruikt waar hij een hekel
aan heeft/ die hij alleen op zijn werk gebruikte (bv enfin). Vaak denkt hij
ineens aan vroeger en soms laten deze herinneringen hem dingen doen terwijl hij
dat helemaal niet wilde. (scheuren van krant op de wc, zoeken van potlodendoosje).
Angstvallig probeert hij dit geheim te houden. Tijdens een wandeling dwaalt hij
in gedachten weer af. Uiteindelijk loopt hij naar de stad, waar hij het
barmeisje verward met zijn eerste liefde. Roert is alleen naar huis gelopen en
Vera gaat hem zoeken.
Hij gaat steeds duidelijker dementeren. Op een dag staat
hij op en heeft hij in zijn hoofd dat hij naar een vergadering moet. Vera heeft
echter voor de zekerheid alle deuren op slot gedaan. Uiteindelijk breekt
Maarten de deur open en loopt hij naar een vakantiehuisje aan het strand. Ook
deze breekt hij open en hij gaat binnen. Uiteindelijk komt hij weer bij
bewustzijn en snel gaat hij terug naar huis. Zijn tas vergeet hij.
Vera belt
Dr Eardly. Deze komt, maar zegt dat ze met Maarten foto’s moet kijken en dat
het dan wel weer goed komt. Dit werkt echter niet helemaal. Vera belt Dr Eardly
nogmaals en weer komt hij. Maarten houdt een hele redevoering. Als Robert
buiten is, maar de deuren op slot zitten, slaat hij een raam in. Dit wordt
later gemaakt door William, de buurjongen, aan wie Maarten de hele tijd naar
Kiss vraagt (het dode hondje). Ook wil hij hem de hele tijd bier geven.
Dr
Eardly komt weer. Maarten denkt hem te imponeren met een redevoering volgend de
Simmic methode, maar eigenlijk komt hij niet uit zijn woorden door gebrekkig
Engels. Dr Eardlyt geeft hem pillen. Hij wil hem een spuit geven, maar die
slaat Maarten hem uit zijn handen.
Vera kan het niet meer aan en huurt hulp
in: Phil taylor. Zij helpt met de verzorging. Maarten ziet haar als een
vriendin van Kitty. Later verward hij haar met Kitty zelf en met Greet, zijn
vroegere pianolerares. Als Maarten ’s nachts door het huis gaat rondlopen,
geeft Phil hem een injectie. Hij wordt op het bed vastgebonden. Hij poept in
bed en moet dan in bad. Hier krijgt hij een erectie, maar hij weet niet dat
hjij dat zelf is, dat merkt hij pas als hij zijn gelid :p vastpakt. Hij
ontsnapt nog een keer en komt weer in het vakantiehuisje terecht, waar hij zijn
tas terugvind. Hij wordt teruggereden door een buurtbewoner, die hij voor een
bevrijdingssoldaat aanziet. Dr Eardly komt en geeft hem weer een injectie. Als
hij wakker wordt, verbrand hij de foto’s uit het fotoalbum. Vera en Phil binden
hem vast op een stoel en bellen een inrichting. Dit is allemaal vreemd en raar
voor Maarten, een nieuwe omgeving. Eerst ziet hij zijn medepatiënten nog staan,
langzaam zakt hij weg en worden zijn gedachten één onduidelijke brei. Aan het
eind komt er nog een vrouw bij hem op bezoek(hij herkent Vera niet). Ze vertelt
hem dat het weer lente wordt.
Bron: http://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/61735-boekverslag-hersenschimmen.html
Zelf geschreven recensie:
Hersenschimmen, een verhaal over Maarten die eerst vrijwel normaal was, alleen hij krijgt later last van dementie. Wat mij heel erg opvalt is dat er niet alleen met beelden word gewerkt in mijn hoofd, maar ook met de tekst zelf wordt gespeeld. Hoe verder hij komt in zijn dementie, hoe korter de zinnen worden. Zinnen die door elkaar lopen, eigenlijk zijn er geen goedlopende zinnen meer aan het einde. Hij wordt dement in het boek, maar ik kreeg heel sterk het gevoel alsof ik in zijn personage zat. Ik voelde zijn angst, zijn machteloosheid. Wat heel erg mooi is aan het einde van het boek is dat zijn vrouw zegt: "De lente komt eraan". Als het winter wordt gaat het sneeuwen, dat bedekt alles, net als zijn gedachte. Als het lente wordt breekt er een nieuwe tijd aan, hiermee wilt zijn vrouw aangeven "het einde van zijn bewustzijn".
Twee recensies:
Titel: Hersenschimmen
Uitgever: Querido
Jaar uitgave: 1984
Pagina's: 162
Geen opmerkingen:
Een reactie posten